Узбекистанри компани элчи Марсель Монро паха ҫӑнӑх тахҫантанпах шыранине пӗлтернӗ. Пӗлтӗр ҫӑнӑх авӑртакарсен съездӗнче вӗсем Чӑваш Енри продукци пирки пӗлнӗ. Кун хыҫҫӑн ҫулталӑк вӗҫӗнче Узбекистана тутанса пӑхмалӑх чӑваш ҫӑнӑхне ӑсатнӑ. Лере пахалӑхне тӗрӗсленӗ те килӗшнӗ.
Акӑ халь Узбекистана Чӑваш Енре пӗрремӗш парти ҫӑнӑх ӑсаннӑ. "Чӑвашҫӑкӑрпродукт" тата «MAQSUD AGROFIRMA» алӑ пуснӑ килӗшӳпе Чӑвашран 66 тонна шурӑ ҫӑнӑх янӑ.
Аса илтерер: пӗлтӗр авӑн уйӑхӗнче Таджикистана ҫӑнӑх ӑсатнӑ.
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ Шупашкарта пахалӑхсӑр пахча ҫимӗҫ вӑррине сутнине тупса палӑртнӑ.
Хулари пӗр суту-илӳ центрӗнче «РБК» редис тата ир пулакан сортсен хутӑшне, «Детская сладкая» кишӗр, «Кудрявая» петрушка сутнӑ. Вӗсене вара селекци ҫитӗнӗвӗсен патшалӑх реестрне кӗртмен. Эппин, вӗсен пахалӑхӗ ҫирӗпленмен.
Юридици сӑпатне асӑрхаттарнӑ. Палӑртмалла: кӑҫал ведомство заявленисем пулнӑран 10 пин ытла хутаҫ вӑрра пӑхса тухнӑ.
Ял хуҫалӑх ӗҫӗсем кӗркунне вӗҫленнӗ темелле ӗнтӗ. Анчах республикӑра комбайнсем хӗвелҫаврӑнӑш вӑррине пуҫтарма тухнӑ. Кун пирки «Чӑваш Ен» ПТРК сюжет ӳкернӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр 6 пин гектар ҫӗр ҫинче хӗвелҫаврӑнӑш вӑрри акнӑ. Юпан 27-мӗшӗ тӗлне 612 гектар ҫинчине пухса кӗртнӗ, раштавӑн 27-мӗшӗ тӗлне – 2764 гектар ҫинчине.
Пӗлтӗр 4231 тонна хӗвелҫаврӑнӑш вӑрри туса илнӗ.
Аслӑрах ҫулхисем ас тӑваҫҫӗ пулӗ-ха: иртнӗ ӗмӗрӗн сакӑрвуннӑмӗш ҫулӗсенче Шӑмӑршӑ пасарӗ эрнекун редакци ҫумӗнчи лавкка патне пуҫтарӑнатчӗ. Пасар теме те ҫукчӗ пуль ӑна: хальхи пек таҫтан-таҫтан килнӗ сутуҫӑсем кӗпе-тумтир, атӑ-пушмак, ытти ӑпӑр-тапӑр сутман.
Пӗрре ҫапла редакцири ман пӳлӗме самаях ватӑ хӗрарӑм кӗчӗ.
— Качака туянасшӑн та, хӑшне суйласа илмеллине пӗлместӗп. Мана таса ӑратли кирлӗ, кунне 2-3 литр ҫеҫ параканни ан пултӑр. Редакцире ӑслӑ ачасем ӗҫлеҫҫӗ, пулӑшӑр-ха мана.
Мӗн калас кун пек чух? Ял хуҫалӑх пайӗн ертӳҫи Арсений Бараев та ҫухалса кайрӗ: хӑйӗн ӗмӗрӗнче те вӑл качака усраса курман. Тата виҫпӳртсем ҫак выльӑха пачах та хисеплемеҫҫӗ иккен.
Ҫапах та ватӑ ҫыннӑн ыйтӑвне шута илсе ӑна пулӑшмаллах. Редакцин ниҫта та ҫырса хуман ҫак саккунӗ ҫапла. Вара Арсений Васильевич ял хуҫалӑх управленине шӑнкӑравларӗ:
— Эпӗ качакапа специалист мар ҫав, — хуравларӗ тӗп зоотехник. — Ветеринарсенчен ыйтӑр.
Выльӑх-чӗрлӗх чирӗсене сиплекенсем те пулӑшмарӗҫ. Хайхи нушапа килнӗ карчӑка Иван Юманов корреспондент пулӑшма килӗшрӗ.
Журналист блокнотӗнчен
Аллӑма ҫӗтӗлсе пӗтнӗ кивӗ блокнот лекрӗ. «1977 ҫул»,— тесе ҫырнӑ малтанхи страницинче. Алфавитлӑ блокнот пулнӑ май, «А» сас палли тӗлӗнче «Айбагар» сӑмаха ҫырнине асӑрхарӑм.
Чим-ха, чим, ахальтен ҫырса хуман вӗт эпӗ ӑна, мӗнле те пулин кӑсӑклӑ япала пуль ӗнтӗ. Вара 34 ҫул каяллахи путишле ӗҫе кула-кула аса илтӗм.
...Редакцирен Чӑваш патшалӑх университетӗнчен практикантка килнӗ. Питӗ маттур хӗр, темиҫе лайӑх заметка ҫырса савӑнтарчӗ те ӗнтӗ.
— Уй-хир ӗҫӗсем ҫинчен ҫырас килет,— сӑпайлӑн кӑна сасӑ пачӗ студентка ирхинехи планеркӑра.
— Хирӗҫлеместӗп, — килӗшрӗ унпа редактор. — Акӑ паян Чаткас енне командировкӑна каймалла. Ҫула май сана Палтиел ... хӑварӗҫ.
Редакци машинине нихӑҫан та ахаль хӑваламан, пӗрре ... тухсан 3-4 колхоза ҫитме тӑрӑшнӑ. «Мир», «Искра», «Восход» колхозсен хирӗсем юнашарах та, виҫӗ корреспондент валли те ҫырмалли пур.
Ӗҫсене вӗҫлесе каялла киле таврӑнтӑмӑр. Пирӗн практикантка ҫав тери савӑнӑҫлӑ, хирте ӗҫлекенсем ҫинчен очерк е тӗрленчӗк ҫырасси ҫинчен пӗлтерчӗ.
Чӑваш Енри кашни хулара фермерсен апат-ҫимӗҫне сутма тытӑнӗҫ. Кун пирки республика Элтеперӗ Олег Николаев пӗлтернӗ.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, республикӑри кашни хуларах пӗчӗк пасарсем уҫасшӑн. Унта пырса фермерсем хӑйсен продукцине сутайӗҫ.
«Шупашкарӑн ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче ун пеккине уҫрӑмӑр. Асӑннӑ формӑна ҫӗнетсе пырӑпӑр. Хысна тата уйрӑм ҫын пӗр шухӑшлӑ пулнипе укҫа хывса ҫак ене аталантарӑпӑр. Ку ӗҫе фермерсем те хутшӑнасшӑн», — тенӗ Олег Николаев.
Элӗк районӗнче роботлӑ ферма уҫӑлнӑ. Вӑл — «Новый путь» хуҫалӑхра. 200 пуҫ ӗне тытмалли фермӑна пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче тума тытӑннӑ. Проект 60 миллион тенке кайса ларнӑ, ҫав шутран ҫурри оборудовани туянма тухса кайнӑ. Хуҫалӑх федераци тата республика хыснинчен 18,2 млн тенкӗ илнӗ.
Ҫӗнӗ фермӑра йӑлтах автомат. Ӑслӑ аппарат шӑварать те, тислӗк те кӑларать. Сӗт сумалли тытӑм та ӑслӑскер. Сунӑ чухнех сӗт пахалӑхне тӗрӗслесе тӑрать, япӑх пулсан оператора систерет.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра 196,8 миллион ҫӑмарта туса илнӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ку 33,3% нумайрах.
Ҫӑмарта нумайрах туса илме пуҫлани чӑх-чӗп хапрӑкӗсем ҫӗнелнипе ҫыхӑннӑ. Ҫапла пӗлтерет регионти Ял хуҫалӑх министерстви.
Сергей Артамонов министр палӑртнӑ тӑрӑх, юлашки икӗ ҫулта чи пысӑк проектсенчен пӗрне "Муркаш" чӑх-чӗп хапрӑкӗ пурнӑҫланӑ. Республикӑра туса илнӗ ҫӑмартан 86,6 проценчӗ - ҫак предприятин.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫураки валли вӑрлӑх хатӗрлесси малалла пырать. Раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗ тӗлне илсен, ял хуҫалӑх предпрятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсенче пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене 49 пин тонна хурса хӑварнӑ, ку вӑл — кирлин 102 проценчӗ.
Тӗрӗсленӗ вӑрлӑхран 34,6 пин тонни кондицие ларнӑ, е 71 проценчӗ.
Ҫӗмӗрле районӗнче мӗнпур вӑрлӑх кондицие ларнӑ, Ҫӗрпӳ районӗнче — 98 процент, Красноармейски тата Хӗрлӗ Чутай районӗсенче — 91-шер процент.
Ҫитес ҫул пуш уйӑхӗн 2-3-мӗшӗсенче регионсен хушшинчи "Ҫӗрулми" курав иртет. 15-мӗш хут иртекенскере Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче йӗркелеҫҫӗ тесе пӗлтернӗччӗ малтан. Кайран ӑна "Каскад" суту-илӳ комплексӗнче ирттерессине каланӑ.
Кунашкал курава пӗрремӗш хут 2009 ҫулта ирттернӗ. Ӑна МТВ-центрта, "Контурта", "Николаевски" суту-илӳ комплексӗнче йӗркеленӗ.
Сӑмах май, кӑҫал ҫынсем вӑрлӑх ҫӗрулмине темӗн тӑршшӗ черет тӑрса илнӗччӗ.
-1.7 °C